Wetenschappelijke publicaties

Wetenschappelijk onderzoek bouwt voort op bestaande kennis. Maar een wetenschapper wil meer. Door het testen van een hypothese kan hij nieuwe kennis en inzichten verwerven over een bepaald onderwerp. In het verslag, de publicatie, van dit onderzoek zet hij zijn visie op het onderwerp uiteen en geeft hij een interpretatie van de bredere context waarin de nieuwe kennis past, bijv. met aanbevelingen voor verder onderzoek. De conclusies die de onderzoeker trekt zijn objectief en vrij van persoonlijke meningen.

Eén belangrijke eis is dat de onderzoeker de hypothese en de gehanteerde methode in zijn publicatie controleerbaar aanbiedt. Hij  dient de hypothese uit te leggen (definities, afbakening etc.) evenals de onderzoeksmethode (procedures, gehanteerde methodes etc). Bovendien moet hij de gebruikte wetenschappelijke kennis verantwoorden. Andere wetenschappers kunnen dan aan de slag door het onderzoek te herhalen om de conclusies te bevestigen of te weerleggen of zij verrichten nieuw onderzoek dat op de conclusies van hun collega voortbouwt.

Wetenschappelijke boek (monografie)

Een monografie is een wetenschappelijk boek over een afgebakend onderwerp waarin verslag wordt gedaan van het onderzoek. Deze publicaties vermelden bronnen (bijv. teksten, films, data, footage, archivalia of kunstvoorwerpen) die nieuwe kennis over het onderwerp genereren. Idealiter is het onderzoek deels gebaseerd op bronnen die nog niet door anderen zijn bestudeerd. Enkele formele kenmerken van een monografie:

• Geschreven door één onderzoeker en gericht op een wetenschappelijk publiek.
• Gepubliceerd door een wetenschappelijke uitgever, instituut of organisatie.
• Wetenschappelijk, genuanceerd taalgebruik en vakspecifiek jargon.
• Structuur: inhoudsopgave die de relevante fases van het onderzoek benoemt waaronder een introductie, overzicht van de bestaande kennis, beschrijving van de onderzoeksmethode, de resultaten en de conclusie.
• Notenapparaat, literatuurlijst, index, verantwoording gebruikt (beeld)materiaal.
• De inhoud is bij voorkeur door collega’s gecontroleerd (meelezers, redactie).
• Blijvend toegankelijk.

Wetenschappelijk artikel

Wetenschappelijke artikelen gebaseerd op oorspronkelijk onderzoek behandelen in de regel een zeer specifiek, afgebakend onderwerp. Enkele formele kenmerken:

• Geschreven door meestal één onderzoeker gericht op een wetenschappelijk publiek.
•  Gepubliceerd door een wetenschappelijke uitgever, instituut of organisatie.
•  Wetenschappelijk, genuanceerd taalgebruik en vakspecifiek jargon.
•  Structuur: een abstract, introductie, beschrijving van de onderzoeksmethode, resultaten en een conclusie.
•  Notenapparaat, literatuurlijst, verantwoording gebruikt (beeld)materiaal.
•  Bij voorkeur peer review door vakgenoten.
•  Blijvend toegankelijk.

Versie: november 2017